بانی فیلم بررسی می کند:کارکردها و برنامه های اعضای جدید شوراهای صدور پروانه و ساخت شبکه نمایش خانگی

شبکه ویدئویی خانه تکانی می خواهد؛ مضمون نیازمند تحول

گروه سینمای ایران- بهاره گل پرور: در چند روز گذشته اعضای جدید شوراهای پروانه ساخت و نمایش خانگی طی جلسه ای با حضور محمدمهدی حیدریان، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی ابراهیم داروغه‌زاده، معاون ارزشیابی و نظارت و حسین پارسایی مدیرکل دفتر نمایش خانگی معرفی شدند و وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در این جلسه با تأکید بر نقش سینمای خانگی این رسانه را  حتی از سالن‌های سینما به لحاظ آمار مخاطبین و تاثیراتی که خواهد داشت از نظر فرهنگی بسیار بیشتر از سینما دانست.
به نظر می رسد با توجه به پیشرفت روزافزون فضای سایبری، نمایش خانگی به عنوان اصلی‌ترین عهده ‌دار فضای آتیه فرهنگی می تواند بسیار تاثیرگذار باشد. به هر حال شبکه نمایش خانگی و آثار ویدئویی مخاطبان خود را دارد و با توجه به کثرت مخاطبین می تواند تبدیل به بازاری سالم برای تولیدات تصویری باشد. نکته ای که در این میان وجود دارد ،آن است که برخی از آثار علی رغم دارا بودن پروانه ویدئویی، خواهان اکران در گروه آزاد سینما و یا گروه سینمایی هنر و تجربه هستند که باید دید چه خلاء هایی در این خصوص وجود دارد که صاحبان این آثار نمایش ویدئویی را به اکران سینمایی ترجیح می دهند.
یکی دیگر از نکاتی که در مورد آثار نمایش خانگی وجود دارد این است که با وجود پیگیری ها و رسیدگی ها هنوز هم می بینیم این آثار به محض اینکه وارد شبکه نمایش خانگی می شوند، کپی های غیرمجاز و نمایش های ماهواره ای آن هم شروع می شود که جلوگیری از این اتفاقات مستلزم همکاری چندین ارگان از جمله وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است. حتی برخی از صاحبان آثار در شبکه نمایش خانگی پیشنهادهایی در این خصوص اعم از تعیین شماره حساب برای یک اثر دارند. این فیلمسازان معتقدند چه ایرادی دارد برای هر اثر یک شماره حساب تعیین شود تا هر کس در سال های بعد هم بخواهد از آن استفاده کند مبلغ آن تولیدات فرهنگی را به شماره حساب صاحب آن اثر واریز کند، همانطور که در کشورهای دیگر این امکان فراهم شده است.
در نهایت آثار ویدئویی که در شبکه خانگی توزیع می شوند، با فرهنگ سازی بیشتر در زمینه حفظ حقوق مولف بهتر و بیشتر به دست مصرف کنندگان این کالاهای فرهنگی قرار بگیرد.
از سویی نباید فراموش کرد برخی از فیلمهایی که مجوز تولید و پخش در شبکه ویدئویی را میگیرند،چنان کیفیت نازلی دارند که حتی مخاطب کم توقع عام را هم برآورده نمیکنند.مشکلی که باید مدنظر اعضای جدید شوراهای صدور پروانه و ساخت شبکه نمایش خانگی قرار گیرد.
با دو عضو جدید این شورا و یک فیلمساز در این باره گفت و گو کردیم که در ادامه می آید.
***
فرهاد نجفی:
شوراها سعی کنند در کنار ما باشند، نه روبروی ما
کارگردان سریال ویدئویی «آسپرین» معتقد است اعضای جدید اعضای جدید شورای پروانه نمایش خانگی و ساخت آثار ویدئویی نباید در این جایگاه به این دید نگاه کنند که حتما باید روی آثار ایرادی بگذارند، شوراها سعی کنند در کنار ما باشند تا روبروی ما.
فرهاد نجفی به بهانه تعیین اعضای جدید شورای پروانه نمایش خانگی و پروانه ساخت آثار ویدئویی و مسائلی که همواره در رابطه با آثار ویدئویی در شبکه نمایش خانگی وجود داشته، به بانی فیلم گفت: بحثی که همیشه برای من در خصوص شوراهای پروانه ساخت و نمایش آثار ویدئویی مطرح بوده، این است که باید نگاه سلیقه ای برداشته شود و نگاه حمایتی جایگزین شود. گاهی به علت های گوناگون پروانه ای داده نمی شود. حال اگر کنار این مدیریت جدید، شورایی وجود داشته باشد که فیلمسازان را راهنمایی کند، بسیار موثر و راهگشاست.
وی افزود: همیشه بحثی درباره این وجود دارد که چرا فیلمی با پروانه ویدئویی،گاهی در گروه سینمایی هنر و تجربه اکران می شود. به نظرم باید از عقب تر به این مسئله نگاه کرد. باید دید آن دسته افرادی که می خواهند پروانه ساخت بگیرند، چه نقطه نظری دارند و آن کسی که می خواهد پروانه ویدئویی بگیرد، چرا نمی تواند برای پروانه سینمایی اش اقدام کند و در نهایت پروانه ویدئویی می گیرد. وجود یک پروانه ویدئویی به غیر از سریال کمی عجیب است و گویا پروانه فیلم کوتاه است! مگر چقدر فیلم ویدئویی ساخته می شود؟ به نظرم ضعف ما در تعریف پروانه هاست. خود این پراکندگی و تعریفی که برای پروانه ها وجود ندارد ناخودآگاه همان قضیه خشت کج و دیوار کج است. به نظرم باید تعریفشان را نسبت به پروانه عوض کنند.
این کارگردان در خصوص اقداماتی که شورای پروانه نمایش خانگی و شورای پروانه ساخت آثار ویدئویی باید در حفظ حقوق مولف و جلوگیری از نمایش آثار در شبکه های ماهواره ای انجام دهند عنوان کرد: شبکه های ماهواره ای همچنان آثار ویدئویی را نمایش می دهند، سریال ما را نیز چندین بار پخش کرده است و کار خاصی نتوانستیم برایش انجام دهیم، چرا که قانون کپی رایت نداریم و در این صورت هم حقوق مولف حفظ نخواهد شد. حتی شاید خود رسانه ها و شبکه های داخلی هم این آثار را خریداری نکنند، شبکه های خارجی که جای خود دارند.
نجفی تاکید کرد: وقتی سریال «آسپرین» توزیع می شد، به فاصله یک هفته روی شبکه های ماهواره ای هم نمایش داده می شد! این موضوع به یک اطلاع رسانی و فرهنگ سازی نیاز دارد که آن هم به نظرم وظیفه وزارت ارشاد است که برای این فرهنگ سازی اقدام کند. مثلا برای هر فیلمی یک شماره حساب در نظر گرفته شود که حتی کسانی که فیلم را در ماهواره می بینند بتوانند پولش را واریز کنند. یا اینکه کسانی که می خواهند آن فیلم را زودتر ببینند، از طریق واریز کردن، زودتر از بقیه موفق به دیدن آن سریال یا فیلم شوند. باید درباره این موضوع بیشتر صحبت و درباره کم و کیف آن بحث و بررسی شود. مثلا برای سریال «آسپرین» بسیاری از هموطنان خارج از کشور به من می گفتند ما چگونه پول این اثر را به حساب شما واریز کنیم؟ متاسفانه سامانه ای وجود ندارد که بتوانیم پول را جابه جا کنیم. حتی اگر بخواهیم سامانه ای برای این کار بخواهیم در نظر بگیریم که مربوط به شخصی نباشد، شش ماه باید در استعلام وزارت اطلاعات قرار بگیریم. امیدوارم با صحبت بیشتر در این خصوص مقدمات این کار فراهم شود و مسئولان فکری برای آن بکنند.
کارگردان سریال تلویزیونی «ماتادور» ادامه داد: چه عیبی دارد که برای هر سریال فیلمی شماره حساب تعیین شود.بسیاری از مواقع هم دیگر به نسخه دی وی دی فیلم مورد نظر دسترسی ندارید و راه حلی جز دانلود باقی نمی ماند. اینجاست که شماره حساب برای فیلم کاربرد پیدا می کند. شما اگر یک موزیک در خارج از کشور بخواهید دانلود کنید، هر زمان هم که از آن اثر گذشته باشد آن مقدار پولی که برایش تعیین کرده اند به او می رسد.
این کارگردان اضافه کرد: از اعضای جدید شورای پروانه نمایش خانگی و ساخت آثار ویدئویی خواهش می کنم به این دید نگاه نکنند که حتما باید روی آثار ایرادی بگذارند و اگر یک فیلم مشکل ساخت و… نداشته باشد یعنی ضعیف بوده و کار را نگاه نکرده اند. به نظرم حتی گاهی اگر ایمان دارند کارشان درست است، می توانند خودشان برای حفظ اثر با مقام بالادستی خود بجنگند؛چون گاهی گاردی نسبت به مسئه ای وجود دارد. شورا سعی کند در کنار ما باشد تا روبروی ما.
***
محمد درمنش:
اعضای شوراها تکلیفشان با نگاه و یافته های خودشان روشن شود
محمد درمنش، یکی از اعضای جدید شورای پروانه نمایش است که در سال های گذشته، در دو دوره مختلف در این شورا حضور داشته است. او معتقد است، کسانی که می خواهند در ارتباط با آثار اظهار نظر کنند، باید تکلیفشان با نگاه و یافته های خودشان روشن شود و درک درستی از زمان و مکان داشته باشند، در این صورت بسیاری از مشکلات حل می شود.
درمنش، در خصوص تجربیات خود از عضویت در شورای پروانه نمایش در سال های گذشته به بانی فیلم گفت: در آن دوره شورای پروانه ساخت و نمایش و گاهی هم رسانه خانگی با هم تلفیق بودند، ولی تغییر و تحولاتی که در سال های مختلف ایجاد شده منجر به این شد که به دو شورا تفکیک شود. طبیعتا تجربیات گذشته می تواند به ما و دوستان کمک کند، ولی اتفاقی که می افتد این است که سیاستگذاری های کلانی که در هر دوره صورت می گیرد طبیعتا از جانب معاون وزیر و رئیس سازمان سینمایی اعلام می شود. کسانی که عضور شورا هستند، با عنایت به آن سیاست ها و تجربیات گذشته و درک شرایط زمان و مکان ورود پیدا می کنند و در ارتباط با آثار و مشاوره دادن برای تولید آثار خوب و یا در مرحله بازبینی آثار و مجوز اکران اظهار نظر می کنند.
عضو جدید شورای پروانه نمایش در خصوص اقدامات و برنامه هایی که اعضای جدید شورای پروانه نمایش خانگی و شورای پروانه ساخت باید مد نظر قرار دهند گفت: قرار نیست اتفاق متفاوتی نسبت به دوره های قبل بیفتد اما نکته ای که وجود دارد این است که کسانی که در مرحله اظهار نظر در ارتباط با آثار قرار می گیرند لازم است خودشان نسبت به شرایط زمان و مکان –حداقل نسبت به دو دهه قبل- اطلاع داشته باشند. پیش از این در سینما و تلویزیون و رسانه های کشور یک نوع ممیزی اعمال می شد که بدون توجه به فضای مجازی بود چون فضای مجازی وجود نداشت. حال اگر قرار باشد همان نگاه و ممیزی ها اکنون که فضای مجازی کمی جلوتر از رسانه های رسمی است، اعمال شود، کاری نسنجیده است. وی افزود: فکر می کنم اگر خود آن کسانی که می خواهند در ارتباط با آثار اظهار نظر کنند، تکلیفشان با نگاه و یافته های خودشان روشن شود و درک درستی از زمان و مکان داشته باشند بسیاری از مشکلات حل می شود. بدین صورت باید ها و نباید هایی که تعیین می کنند، هیچ تناقضی ایجاد نمی کند و چیزی است که هر عقل سلیمی بشنود آن باید ها و نباید ها را می پذیرد. در این شورا شاید بتوانیم با پیشنهادهایی که می دهیم به کیفیت آثار کمک کنیم. ولی بیشتر از ممیزی یک سری مراقبت ها لازم است که روی کیفیت آثار تاثیر می گذارد.
این کارگردان در مورد آثاری که با پروانه ویدئویی ساخته می شوند و در سینمای هنر و تجربه به نمایش گذاشته می شوند نیز یادآور شد: معمولا وقتی فیلمسازی می خواهد فیلمی بسازد-مخصوصا فیلم بلند- غالبا فکر می کند اثر فاخر و خوبی خواهد شد. گاهی آن چیزی که از لحاظ کیفی قرار است به نتیجه برسد دست خودشان هم نیست و فکر می کنند با اقبال عمومی خوبی مواجه می شود ولی این اتفاق نمی افتد. طبیعتا در بخش نمایش ویژه اکران می شود که نامش را هنر و تجربه می گذاریم. گاهی ممکن است قد و قواره و اشلی که برای کار در نظر گرفته اند چه به لحاظ پروداکشن و چه به لحاظ بازیگر و فیلمنامه، کاری بوده که بیشتر به درد یک تله فیلم می خورده است. معمولا هم دوستان در بخش پروانه ساخت سعی می کنند- نه به جهت ممیزی بلکه به جهت دادن مشاوره -از این اتفاق جلوگیری کنند.
این تهیه کننده ادامه داد: گاهی این شورا فیلمنامه ای را مطالعه می کنند و صاحبان فیلم را می خواهند و می گویند به نظر ما این فیلم نمی تواند از اقبال عمومی برخوردار باشد. اگر می خواهد از اقبال خوبی برخوردار شود، باید تجدید نظری در فیلمنامه داشته باشید. اگر فیلمساز هوشمندی به این مشاوره خوب و رایگان توجه کند قبل از اینکه تولید فیلمی را شروع کند، درمی یابد که آن فیلم می تواند و یا نمی تواند جایی در اکران داشته باشد.
درمنش همچنین در خصوص نمایش فیلم های شبکه خانگی که در شبکه های ماهواره ای نمایش داده می شود عنوان کرد: این اتفاق معمولا زمانی می افتد که اولین سی دی آن اثر به بازار می آید، جاهایی هستند که به صورت غیر مجاز آن فیلم ها را آپلود می کنند و در شبکه ها پخش می شود. این اتفاق مکررا برای خود من افتاده و حتی قبل از اینکه دی وی دی ساخته ام در بازار به صورت عام توزیع شود ،در شبکه های ماهواره ای نمایش داده می شد! رسیدگی به این امور معمولا ماموریت این شوراها نیست و شوراها کارشان صدور پروانه ساخت و نمایش است. قسمت های دیگری متولی کلیت بحث اکران در کشور هستند و معمولا به چند سازمان برمی گردد که یکی از آنها وزارت ارشاد است. این روزها سرمایه گذاری در فضای فیملسازی، آدم ها را با تردید مواجه می کند به خاطر اینکه استفاده غیر مجاز از آثار نمی تواند بازگشت سرمایه را تضمین کند. طبیعتا هر ارگانی که مسئول این قضیه است، اگر همت بگمارد بسیاری از مسائل را حل کرده است.
***
محسن علی اکبری:
اعضای شورا سعی کنند مسیر فیلمسازی را برای هنرمندان تسهیل کنند
محسن علی اکبری، یکی از اعضای جدید شورای پروانه ساخت آثار ویدیویی است. او معتقد است اعضای شورای پروانه ساخت و نمایش ویدئویی باید سعی کنند سخت گیری هایشان را کمتر کنند تا مخاطب بیشتری جذب کنند.همچنین باید سعی کنند تا جایی که ممکن است مسیر فیلمسازی را برای هنرمندان تسهیل کنند.
علی اکبری، تهیه کننده در خصوص انتخاب اعضای جدید شورای پروانه ساخت آثار ویدیویی و شورای پروانه نمایش خانگی به بانی فیلم گفت: از آقای حیدریان برای انتخابشان تشکر می کنم. ما نیز در این شورا خودمان را موظف می دانیم نسبت به جامعه ویدئویی و رسانه خانگی پاسخگو باشیم و امیدواریم بتوانیم مشکلات این عزیزان در این حوزه را تا جایی که امکان دارد حل کنیم.
وی افزود: نگاه من این است که در این بازار شبکه نمایش خانگی و ویدئویی باید از هر ژانری موجود باشد. ما نیز با تمام توان سعی می کنیم مخاطب را راضی نگه داریم تا مخاطب نمایش خانگی با آثار ویدئویی قهر نکند، این روندی که آغاز شده مخاطب بیشتری پیدا کند.
وی در خصوص برخی از آثار که با پروانه ساخت ویدئویی در گروه سینمایی هنر و تجربه به نمایش در می آیند، عنوان کرد: من به شدت با این قضیه مخالفم و فکر می کنم اگر کسانی که به این عرصه ورود می کنند تعمق بیشتری داشته باشند، خواهند دید حجم مخاطب در نمایش خانگی بسیار بیشتر از سینماست. دوستان باید قدر این فرصت را بدانند و در عرصه نمایش خانگی بیشتر فعال باشند تا اینکه بخواهند فیلمشان را با یک تعداد محدود مخاطبان در سینما نمایش بدهند و با ریزش مخاطب مواجه شوند.
تهیه کننده فیلم سینمایی «استرداد» همچنین در خصوص نمایش فیلم های ویدئویی در شبکه های ماهواره ای و بحث حفظ حقوق مولف یادآور شد: به هر حال بحث کپی رایت بحث بسیار جدی است که از دهه های قبل دغدغه ما بوده است. البته به شورای ما ارتباطی ندارد و باید در مجلس شورای اسلامی درباره آن تصمیم گیری شود. ما تمام تلاشمان این است که اگرکسی مشاوره ای درباره نمایش آثار نیاز داشت، به عنوان یکی از اعضا نظراتمان را به ایشان بدهیم و سعی کنیم در حفظ منافع هنرمندانمان بیش از پیش کوشا باشیم.
عضو سابق شورای عالی سینما اضافه کرد: به نظر می آید لازم است تعریف جدیدی از رسانه خانگی داشته باشیم،  بر اساس خطوط قرمز نظام رأی بدهیم و نظراتمان را اعلام کنیم. باید سعی کنیم از سخت گیری هایمان را کمتر کنیم تا بتوانیم مخاطب بیشتری جذب کنیم. بتوانیم مخاطبی که اکنون سرگردان مانده به سمت سریال های ماهواره برود یا خیر را جذب کنیم و فرهنگ و تمدن غنی و هویت ایرانی اسلامی را در آثارمان به نمایش بگذاریم. منتها دوستان عضو شورا نیز باید سعی کنند تا جایی که ممکن است این مسیر را برای هنرمندان تسهیل کنند. یعنی اگر هنرمندی می تواند در عرصه سیاسی کار کند، بگذاریم حرفش را بزند. ما به آثار در ژانرهای مختلف اعم از کودک، سیاسی، اجتماعی و… نیاز داریم و صرفا نباید به ژانر طنز بپردازیم. ذهن فیلمساز نیز باید باز باشد و بتواند با در نظر داشتن سیاست های کلی نظام اثرش را تولید کند. 23/10/1396