دستورالعمل اجرايي حمایت از توسعه صادرات نرمافزار کشور(6/11/1394)
وزارت صنعت، معدن و تجارت بنا به پيشنهاد سازمان توسعه تجارت ایران و به استناد ماده 5 آئیننامه اجرایی توسعه و گسترش کاربردی فناوری اطلاعات و ارتباطات مصوب هیئتوزیران در تاریخ 6/11/1394 و نیز سند رسمی بسته حمایت از توسعه صادرات غیرنفتی سال 1395 ابلاغشده به سازمان توسعه تجارت بهعنوان مجری، این دستورالعمل را به شرح زير تصويب و براي اجرا ابلاغ كرد:
“دستورالعمل اجرايي حمايت از صادرات نرمافزار “
هدف و كاربرد
- هدف این دستورالعمل اجرايي حمایت از رساندن سهم صادرات صنعت فناوري اطلاعات با محوریت محصولات و خدمات نرمافزار در توليد ناخالص داخلي به حداقل یکدهم درصد (%1/0) تا پایان برنامه ششم و حمایت از ارتقاء رتبه دانشبنیانی کشور در منطقه مطابق اهداف مندرج در سند چشمانداز و از طریق توسعه زیرساختهای اقتصاد دانشبنیان با رهایی از اتکای صرف به بازار مصرف داخلی و همچنین توسعه شبکه صادرات دانشبنیان و غیرنفتی با رعایت موازین شرعی و امنیتی و در راستای برنامههای راهبری و مدیریت اقتصاد مقاومتی در حوزه مذکور است.
تعاريف و عبارتهاي اختصاري
در این دستورالعمل عبارات و اصطلاحات زير در معنای تعریفشده در این ماده به کار برده شدهاند:
1- خدمات و محصولات نرمافزاری: کلیه محصولات، خدمات و فرآوردههای نتیجه شده از آن مربوط به فعالیتهای حوزه نرمافزار مشتمل بر امکانسنجی، تحلیل، طراحی، ساخت، آزمون، نصب و راهاندازی، آموزش، پشتیبانی، مشاوره، تولید محتوا و داده، بهروزرسانی و ارتقاء، تجمیع، انتقال و دگردیسی، کنارگذاری (بازنشسته سازی) و امثالهم از جمله نرمافزارهای درونه گذاری شده در طیف گستردهای از محصولات صنعتی (از قبیل خودپردازها، اتومبیل، تجهیزات پزشکی و…)، نرمافزارهای تلفن همراه، بازیهای رایانهای، پویانمایی و امثالهم است.
2- صادرکننده خدمات: به شخص حقوقی ایرانی که اقدام به صادرات خدمات و محصولات نرمافزاری موضوع بند 1 میكند اطلاق میشود. شرکتها، دفاتر و شعب مستقر در خارج از کشور بهشرط مالکیت حداقل یکسوم (3/1) از سهام آنها متعلق بهطرف ایرانی باشند بهتناسب سهم طرف ایرانی و منوط به پذیرش کامل تعهدات صادرکننده توسط یک شرکت ایرانی (اعم از مالک یا همکار) مشمول این دستورالعمل میگردند.
3- نرمافزارهای درونه گذاری شده (Embedded): به نرمافزارهایی اطلاق میگردد که در درون دستگاههای سختافزاری (از قبیل خودرو، خودپرداز بانک، لوازمخانگی و …) قرارگرفته و دارای ماهیت و شخصیت قابلتفکیک از سختافزار میزبان نمیباشند.
4- خوشه و شبکه: دو گونه مشهور از تجمع بنگاههای کسبوکار جهت کسب و یا ارتقاء همافزایی در تولید و ارائه کالا/خدمت است.
5- سازمان: به سازمان توسعه تجارت کشور اطلاق میگردد.
6- اتحادیه: به اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان نرمافزار ایران اطلاق میگردد.
7- دبیرخانه: به دبیرخانه توسعه صادرات خدمات مستقر در سازمان اطلاق میگردد
8- اتاق: به اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران اطلاق میگردد.
9- کارگروه: گروه متشکل از نمایندگان نهادهای دولتی و خصوصی ذیربط به شرح زير است: سازمان توسعه تجارت- دفتر توسعه صادرات خدمات (رییس کارگروه)، نماینده سازمان برنامهوبودجه كشور، نماینده وزارت امور اقتصاد و دارایی (گمرک جمهوری اسلامی)، نماینده وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات و نماینده وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، نماینده اتاق بازرگانی ایران، نماینده اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان نرمافزار کشور.
احکام اجرایی
ماده 1- با توجه به ماهیت فرابخشی بودن حوزه فناوری اطلاعات و لزوم مشارکت ملی، اهم وظایف و مسئولیتهای مورد انتظار از دستگاههای اصلی مؤثر در اجرای صحیح و موفق این دستورالعمل به شرح زیر تعیینشده است:
1-1- وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات مکلف است:
الف- با همکاری وزارت صنعت، معدن و تجارت نسبت به استانداردسازی و حمایت از توسعه و پشتیبانی توأمان خط و زبان فارسی، عربی و انگلیسی در نرمافزارهای کاربردی و علمی تولیدشده داخلی که دارای ظرفیت صادراتی میباشند اقدام كرده و شیوهنامه مصوب را ظرف مدت 6 ماه از ابلاغ دستورالعمل تنظیم و به دبیرخانه ارسال كند. مرجع تشخیص ظرفیت صادراتی کارگروه است.
ب- با همکاری اتاق و در راستای ارتقاء بلوغ و کیفیت محصولات و خدمات صادراتی شرکتهای ایرانی در حوزه نرمافزار، ظرف مدت 6 ماه از ابلاغ دستورالعمل اقدام كند بهگونهای که تا طی دوره پنجساله از تاریخ ابلاغ دستورالعمل حداقل 50 شرکت حوزه مذکور، دارای سطح سوم بلوغ CMMI و حداقل 10 شرکت دارای سطح چهارم (و بالاتر) بلوغ CMMI دارای گواهی احراز صلاحیت توسط ممیزین بینالمللی در کشور وجود داشته باشند.
ج- از سال دوم ابلاغ دستورالعمل با همکاری سازمان و اتحادیه صادرکنندگان نرمافزار کشور، نسبت به تعیین مزیتهای رقابتی و محورهای مورد حمایت صادرات در صنعت فناوری اطلاعات و بهویژه نرمافزار و نیز تدوین نظام تعیین صلاحیت شرکتها و مؤسسات مذکور در راستای محورهای فوق ویژه شرکتهای شاغل در حوزه صادرات فاوا و بهویژه نرمافزار و تخصصی كردن فعالیت شرکتها و مؤسسات فعال در حوزه صادرات فناوری اطلاعات و نرمافزار اقدام كند.
د- تا پایان سال دوم ابلاغ دستورالعمل با همکاری وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و وزارت صنعت، معدن و تجارت نسبت به سیاستگذاری و برنامهریزی برای تعیین اولویتهای پژوهشی در صادرات صنعت فناوری اطلاعات و نرمافزار و تدوین نظام تحقیق و توسعه در حوزه صادرات فناوری اطلاعات مطابق راهنمای فراسکاتی اقدام كند.
ه- تا پایان سال دوم ابلاغ دستورالعمل در راستای تطبیق استانداردهای ملی با استانداردهای بینالمللی در صنعت فناوری اطلاعات و نرمافزار اقدام كرده و موارد نیازمند اصلاح را به سازمان ملی استاندارد جهت تصویب ارائه و پیگیری لازم تا حصول نتیجه را معمول دارد.
و- تا پایان سال اول ابلاغ دستورالعمل با همکاری وزارت امور اقتصاد و دارایی نسبت به ايجاد سامانه پایش سهم فناوري اطلاعات در توليد ناخالص داخلي و بهویژه سهم صادرات آن در راستاي اجرای نظام پايش موضوع تبصره 3 ماده 46 قانون برنامه پنجم اقدام كرده و كليه دستگاههای ذیربط مكلفاند در مقاطع 6 ماهه نسبت به درج اطلاعات و ارسال گزارش مربوطه حوزه خود در سامانه مذكور اقدام كنند.
1-2- وزارت صنعت، معدن و تجارت موظف است:
الف – با همکاری وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات نسبت به ايجاد، راهاندازي و تجهيز خوشههای صنعتی و نیز شبکههای صنعتی در حوزه صادرات فناوری اطلاعات و نرمافزار اقدام كند. بهگونهای که در پایان سال دوم ابلاغ دستورالعمل حداقل 1 خوشه صنعتی و 2 شبکه صنعتی در این حوزه فعالشده و رشد سالیانه %50 داشته باشد. این ساختارها میباید در زمینههای مستعد صادرات فناوری اطلاعات از قبیل برونسپاری دورکران (Offshore)، نرمافزارهای درونه گزاری شده (Embedded) و امثالهم سازماندهی شوند.
ب- تا پایان سال دوم ابلاغ دستورالعمل نسبت به ایجاد شبکه فروشگاههای مجازی برخط برای سفارش و خرید محصولات نرمافزاری ایران در کشورهای هدف صادرات و نیز ایجاد مرکز (مراکز) تماس (Call Center) استاندارد و کارآمد جهت پاسخگویی به خریداران صادراتی محصولات نرمافزاری با سود و كارمزدگیری از امکانات ونیز تجربیات بینالمللی اقدام كند.
ح- تا پایان سال دوم ابلاغ دستورالعمل نسبت به طراحی و ایجاد نظام صدور گواهی و احراز هویت الکترونیکی مطمئن و مورد قبول مشتریان خارجی در صنعت فناوری اطلاعات و نرمافزار اقدام و در این خصوص حمایت از راهاندازی نخستین مرکز ملی (و بینالمللی) آزمون نرمافزار و ارائه گواهی صحت نرمافزار منطبق بر استانداردهای بینالمللی (از قبیل ISTQB) با همکاری، وزارت علوم تحقیقات و فناوری و سایر دستگاهها و مؤسسات تحقیقاتی داخلی و بینالمللی معمول كند. مرجع صدور گواهی، سازمان است.
خ- تا پایان سال دوم ابلاغ دستورالعمل برنامه و با همکاری وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات و وزارت صنعت، معدن و تجارت و سازمان گمرک کشور نسبت به استقرار نظام کدگذاری جامع محصولات و خدمات فناوری اطلاعات و نرمافزار مورداستفاده در گمرکات کشور اقدام كرده و گزارش مربوطه را به دبیرخانه ارسال كند.
1-2-1- سازمان مکلف است:
د- مطالعات لازم را در خصوص طراحی نظام مبتنی بر پنجره واحد صادرات فناوری اطلاعات (Single Window) موردنیاز کشور انجام داده و سازوکارهای لازم برای استقرار آن طراحیشده و ازآنپس بهعنوان دستگاه هماهنگکننده بین دستگاههای متولی تا زمان استقرار کامل راهحلها، ایفای نقش و مسئولیت كند.
ذ- تا پایان سال دوم ابلاغ دستورالعمل و با همکاری وزارت امور خارجه ایجاد پایگاه داده اطلاعات مهارتی و شغلی متخصصین ایرانی در حوزه فناوری اطلاعات و نرمافزار اقدام كرده و امکان دسترسی مدیریتشده به آن را برای شرکتهای شاغل در حوزه صادرات فناوری اطلاعات و نرمافزار فراهم سازد.
ر- تا پایان سال دوم ابلاغ دستورالعمل نسبت به تدوین و اجرای برنامه ایجاد مراکز و پایانه توسعه صادرات فناوری اطلاعات و نرمافزار کشور با مشارکت طرفهای بینالمللی با رویکرد حمایتی اقدام كند.
ه- تا پایان سال دوم ابلاغ دستورالعمل با همکاری وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و نیز وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات نسبت به ایجاد و گسترش مؤسسات تحقیق و فناوری، واحدهای مشاوره فنی، طراحی و مهندسی ساخت، حقوقی، بازاریابی و فروش و نوآوری در صادرات نرمافزار با رویکرد حمایتی اقدام كند.
ز- با همکاری اتاق و اتحادیه صادرکنندگان نرمافزار، نسبت به طراح، ايجاد و بهروزرسانی منظم پایگاههاي اطلاعاتي صادركنندگان فناوری اطلاعات و نرمافزار ايران اقدام كند.
س- با همکاری اتاق، وزارت امور اقتصاد و دارایی، وزارت فناوری اطلاعات و ارتباطات نسبت به همکاری مستقیم یا غیرمستقیم با شرکتهای چندملیتی فعال در بازار نرمافزار و مشارکت با این نوع شرکتها و تلاش در جهت ورود به بازارهای بالقوه بزرگ بینالمللی بهویژه کشورهای اسلامی و یا فارسزبان برای صادرات نرمافزار با توجه به مشترکات فرهنگی و دینی با این بازارها اقدام كند
ش- با همکاری نسبت به حمايت از ثبتنام و نشانهاي ايراني در بازارهاي هدف، سازمان جهاني مالكيت معنوي (WIPO) اقدام كرده و دستورالعمل مربوطه را ظرف 4 ماه از تاریخ ابلاغ این دستورالعمل اعلام كند.
ص- با همکاری وزارت امور اقتصاد و دارایی و وزارت امور خارجه نسبت طراحی و راهاندازی نظام پایش صادرات خدمات و محصولات نرمافزاری کشور اقدام كرده و گزارشهای ادواری مستمر را به مراجع تصمیم گیر ذیصلاح اعلام دارد.
ض- با همکاری وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات نسبت به تعیین سود بازرگانی (حقوق ورودی) کالاها بهخصوص نهادههای وارداتی مورد مصرف در تولیدات صادراتی در صنعت نرمافزار اقدام كند.
1-3- وزارت امور خارجه مکلف است:
الف – کلیه سفارتخانهها و دفاتر نمایندگی دیپلماتیک جمهوری اسلامی ایران در جهان را موظف به ارائه همکاریهای لازم با صادرکنندگان محصولات و خدمات فناوری اطلاعات و نرمافزار كرده و بخشنامه مربوطه را ظرف 4 ماه از تاریخ ابلاغ آئیننامه به دبیرخانه ارسال كند.
1-4- وزارت امور اقتصاد و دارایی مکلف است:
الف- از طریق وضع بیمههای خاص در راستای تأمین خسارت مشتریان خارجی ناشی از استفاده محصولات و خدمات صادراتی نرمافزاری کشور حداکثر 6 ماه از تاریخ ابلاغ دستورالعمل اقدام كرده و بخشنامه مربوطه را به دبیرخانه ارسال كند.
ب- تا پایان سال ابلاغ دستورالعمل نسبت به سرشکنسازی شاخصهای ملی به شاخصهای بخشی و تعیین سهم صنعت نرمافزار و صادرات آن در نیل به اهداف شاخص در چارچوب برنامه راهبردی کسبوکار در صنعت نرمافزار بهویژه با رویکرد صادرات محور اقدام كرده و گزارش مربوطه را به دبیرخانه ارسال كند.
ت- تا پایان سال اول ابلاغ دستورالعمل مربوطه نسبت به وضع دستورالعمل تسهیلات مالی حمایتی منطبق بر قانون جهت حمایت از تولیدات فناوری اطلاعات و نرمافزار در مقوله صادرات اقدام كرده و گزارش مربوطه را به دبیرخانه ارسال كند.
ه- تا پایان سال دوم ابلاغ دستورالعمل نسبت به وضع مقررات مربوط به شناسایی محصولات نرمافزاری بهعنوان دارائیهای قانونی و قابل سپردهگذاری بنگاههای کسبوکار در بانکها و مؤسسات مالی و اعتباری جهت مقاصد صادراتی اقدام كرده و گزارش مربوطه را به دبیرخانه ارسال كند.
ز- نسبت به الزام بانکها بهخصوص بانک توسعه صادرات و صندوق ضمانت صادرات به ارائه سازوکارهای حمایتی برای صدور انواع ضمانتنامه موردنیاز شرکتهای صادرکننده نرمافزار از قبیل ضمانت شرکت در مناقصات بینالمللی، ضمانتنامه حسن انجام کار و ضمانتنامه دریافت پیشپرداخت اقدام كند.
ح – با همکاری وزارت صنعت، معدن و تجارت و وزارت خارجه نسبت به حضور بنگاههای شاغل در فناوری اطلاعات کشور در کشور (هایی) که از کمکهای توسعهای و یا خطوط اعتباری جمهوری اسلامی ایران سود و كارمزدمند میگردند. برنامهریزی مقتضی انجام و گزارش مربوطه به دبیرخانه ارسال كند.
ط- تا پایان سال اول ابلاغ دستورالعمل نسبت به ایجاد پایگاه اطلاعات تحقیقات بازار جهت اطلاعرسانی در خصوص راهكارهاي اجرايي نيازسنجي بازار داخل (و خارج) كشور و بررسي و اطلاعرسانی در خصوص تقاضاي انواع محصولات و خدمات نرمافزاري در بازارهاي هدف و تعيين محصولات داراي اولويت توليدي بالاتر اقدام و این پایگاه را بهطور مستمر و حداکثر در بازههای ششماهه بروز رسانی كند.
1-5- اتحادیه موظف است:
الف – در مقاطع سهماهه نسبت به فراخوان عمومی و دریافت و بررسی اولیه مدارک صادرکنندگان نرمافزار اقدام كرده و فهرست صادرکنندگانی که موفق به اخذ تائید اولیه شده را به همراه فهرست متقاضیان مردود شده همراه با گزارشهای توجیهی مکتوب و اسناد ضمیمه به دبیرخانه جهت طرح و تصمیمگیری نهایی توسط کارگروه موضوع ماده 4 ارسال كند.
ماده 2- منابع مالی
منابع مالی موردنیاز علاوه بر بند 9-1 این دستورالعمل از محل منابع مصرحه در “بسته حمایت از صادرات غیرنفتی سازمان ” تأمین میگردد.
ماده 3- مشوقهای صادراتی
سازمان با همکاری وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، وزارت امور خارجه، اتاق و اتحادیه برنامه حمایت از صادرات نرمافزار را در حوزه بازاریابی (بهویژه بازاریابی دیجیتالي)، تدوین و استقرار استانداردهای فنی متعارف بینالمللی، برپایی همایشهای داخلی و برونمرزی ارائه توانمندیهای و نیز فرصتهای صادراتی نرمافزار را تدوین میكند. سازمان مجاز است بخشی از هزینههای بازاریابی و صادرات خدمات و محصولات نرمافزار را بهصورت جوایز صادراتی و یا تسهیلات حمایتی ارزانقیمت مطابق جدول 1 از محل منابع مالی ماده 2 پرداخت كند.
جدول 1- مشوقهای حمایت از صادرات محصولات و خدمات نرمافزار
ردیف |
شرح فعالیت صادراتی |
شیوه و میزان حمایت سازمان |
1 |
آموزش کارکنان درگیر در چرخه فرایند تحقیق، تولید و ارائه محصول و خدمات صادراتی حوزه نرمافزار مطابق استانداردهای بینالمللی مورد تائید سازمان (پیوست 1) و حداکثر تا سقف نیمی از کارکنان استخدامی تماموقت شرکت مطابق لیست بیمه. |
*50% هزینه بهصورت بلاعوض و 30% هزینه بهصورت تسهیلات یکساله با سود و كارمزد %4 * این حمایتها فقط در صورت موفقیت کارکنان در دورهها و ارائه گواهی معتبر قبولی دوره انجام میگیرد. |
2 |
اخذ گواهینامههای بینالمللی مورد تائید سازمان در مقوله ارتقاء بلوغ و کیفیت شرکت صادرکننده |
*%60 هزینه گواهینامه بهصورت بلاعوض و %30 بهصورت تسهیلات سهساله با سود و كارمزد %4 |
3 |
تحقیق و توسعه در حوزههای مورد تائید سازمان |
*%20 هزینه بهصورت بلاعوض و %60 بهصورت تسهیلات سهساله با سود و كارمزد %4 * پرداخت هزینهها صرفاً در صورت تائید موضوع و خروجیهای ارائهشده به سازمان امکانپذیر است. |
4 |
عضویت در سازمانها و نهادهای تخصصی بینالمللی مورد تائید سازمان |
30% هزینه عضویت سالیانه بهصورت بلاعوض |
5 |
حضور در نمایشگاههای بینالمللی معتبر خارج از کشور بهصورت برپایی غرفه |
90% هزینه (بلاعوض) در صورت حضور در پاویون ملی بدون سقف (بلاعوض) و در غیر این صورت 50% هزینه در صورت حضور مستقل تا سقف 400 میلیون ریال |
6 |
ثبت حق اختراع و نشان تجاری (نمانام) ایرانی جهت بازار صادراتی در مراجع معتبر و مورد تأیید بینالمللی |
50% هزینه (بلاعوض) و الباقی بهصورت تسهیلات پنجساله با سود و كارمزد %4 |
7 |
راهاندازی دفتر و مراکز عملیاتی در کشورهای هدف صادراتی |
20% هزینه دفتر بهصورت بلاعوض (تا سقف سالیانه 600 میلیون ریال) و 30% بهصورت تسهیلات یکساله با سود و كارمزد %4 |
8 |
دعوت و پذیرش هیئت-های خارجی بازارهای هدف به کشور و نیز اعزام هیئتهای ایرانی به بازارهای هدف جهت معرفی توانمندیها و فرصتهای صادراتی نرمافزار |
50% هزینه بهصورت بلاعوض و 30% هزینه بهصورت تسهیلات یکساله با سود و كارمزد %4 |
9 |
حمایت از تبلیغات صادرکنندگان نرمافزار در بازارهای هدف از قبیل طراحی و راهاندازی درگاه و وبگاههای اینترنتی، تبلیغات در شبکههای اجتماعی، تبلیغات در رسانههای صوتی و تصویری و نیز نشریات دیجیتالي بازار هدف و امثالهم |
60% هزینه بهصورت بلاعوض و 30% هزینه بهصورت تسهیلات یکساله با سود و كارمزد %4
|
ماده 4- احراز و قطعیت صادرات
کارگروه مسئول احراز و قطعیت صادرات محصولات و خدمات نرمافزار و همچنین تائید رعایت الزامات برخورداری از مشوقهای حمایتی مندرج در جدول 1 بوده و کلیه مصوبات آن به ازای اخذ نصف بعلاوه 1 آرای موافق ملاک است. تصمیمگیری در تعیین نوع، میزان و نحوه پرداخت مشوقها و حمایتهای مالی در شمول اختیارات کارگروه فنی است.
تبصره 1- رییس كارگروه مجاز است در صورت درخواست کارگروه و برای بررسی موارد خاص در هر جلسه از نمایندگانی از سایر دستگاهها و نیز اعضای هیئتعلمی دانشگاهها و یا سایر خبرگان در هریک از جلسات برحسب نیاز دعوت به عمل آورد.
تبصره 2- کلیه اسناد پشتیبان این دستورالعمل از جمله شیوهنامهها، كاربرگها، جداول، لیست موارد مورد تائید سازمان و غیره ظرف یک ماه از تاریخ تصویب و ابلاغ این دستورالعمل در تارگاه اینترنتی سازمان در دسترس عموم قرار خواهد گرفت. این اسناد برای قراردادهای صادراتی شامل قرارداد امضاءشده طرفین، اسناد مالی مثبته دال بر انتقال وجه، تائیدیه دفتر نمایندگی جمهوری اسلامی در کشور هدف (در صورت وجود)، گواهی حسن انجام کار برای قراردادهای کمتر از یک سال و یا گواهی پیشرفت کار برای قراردادهای بیش از یک سال است. این اسناد برای فروشهای اینترنتی و همچنین فروشهای نرمافزارهای تلفن همراه (AppStore) و نیز بازیهای رایانهای شامل ارائه فاکتور فروش و اسناد مالی دال بر انتقال وجه است.
تبصره 3- صادرکنندگان تائید شده توسط كارگروه مشمول کلیه حمایتهای مصرحه در آئیننامه حمایتی توسعه صادرات غیرنفتی کشور میباشند.